W czwartek 28 września 2023 r. w Sali Przystanek Historia w Centrum Posejdon, pl. Brama Portowa 1 w ramach cyklu Przystanek Historia odbyła się debata #RODMonline zorganizowana we współpracy Regionalnego Ośrodka Debaty Międzynarodowej w Szczecinie i Oddziałowego Biura Instytutu Pamięci Narodowej w Szczecinie pod tytułem „Polacy Ratujący Żydów – Rodzina Ulmów”.
„…Józef i Wiktoria urodzili się w Markowej, tam dorastali, a w 1935 r. zawarli ślub w kościele parafialnym pw. św. Doroty. W rodzinnej wsi postrzegani byli jako ludzie uczciwi, pracowici, wierzący i pełni pasji. Wiktoria zajmowała się domem i dziećmi, udzielała się także w amatorskim teatrze wiejskim. Józef był rolnikiem i działaczem społecznym. Trudnił się ogrodnictwem, pszczelarstwem i hodowlą jedwabników, osiągając w tych dziedzinach sukcesy. Jego największą pasją była jednak fotografia, bogato ilustrująca życie jego rodziny i mieszkańców Markowej…
…Przed wybuchem II wojny światowej mieszkało na Podkarpaciu co najmniej 120 tysięcy Żydów. W samej niemal 4,5 tysięcznej Markowej mieszkało ok. 120 osób wyznania mojżeszowego. Markowscy Żydzi zajmowali się głównie handlem, jedynie kilka osób uprawiało ziemi. W 1942 r. Ulmowie przyjęli pod swój dach poszukujących pomocy Żydów z Markowej i Łańcuta, ośmioosobową rodzinę Grünfeldów, Didnerów i Goldmanów…
…Półtora roku później, 24 marca 1944 r., wszyscy zostali zamordowani przez niemieckich żandarmów. Zginęło wówczas 17 osób – Polaków i Żydów. Jedyną „winą” Ulmów była chrześcijańska postawa miłości bliźniego. Jedyną „winą” ukrywanych Żydów była chęć przeżycia Zagłady. Po II wojnie światowej rodzina Ulmów stała się symbolem postawy tych Polaków, którzy zginęli z rąk Niemców za niesienie w czasie okupacji pomocy Żydom…
…Mimo tej akcji w Markowej po grudniu 1942 r. nadal ukrywano 29 Żydów, z których 21 doczekało końca okupacji…”
Źródło:
https://rodzinaulmow.ipn.gov.pl/…/20574,Wiktoria-i…
Podczas dyskusji chcemy opowiedzieć o tych tragicznych wydarzeniach. O postawach Polaków ratujących Żydów na Podkarpaciu w Małopolsce i w innych rejonach okupowanej przez Niemców Polski. Chcemy przybliżyć heroiczność działań bardzo wielu Polaków ratujących Żydów wobec bezwzględnej działalności niemieckich okupantów zarówno stosunku do Żydów jak i do ukrywających ich Polaków. Opowiemy również o wyniesieniu przez Kościół Katolicki Rodziny Ulmów na ołtarze i o wieloletnim procesie beatyfikacyjnym, podczas którego udowodniono wspaniałą chrześcijańską postawę Błogosławionej Rodziny Ulmów.
Uczestnikami dyskusji będą:
– ks. dr hab. prof. US Sławomir Bukalski – religioznawca i psycholog, wykładowca na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Szczecińskiego, specjalista od procesów beatyfikacyjnych rodzin. Opisywał również proces beatyfikacyjny Rodziny Ulmów.
– dr Tomasz Domański – Instytut Pamięci Narodowej Delegatura w Kielcach, dr nauk historycznych, znany głównie w związku z naukową, krytyczną i publicystyczną polemiką dotyczącą książki „Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski” pod redakcją Barbary Engelking i Jana Grabowskiego.
– dr Michał Siekierka – Instytut Pamięci Narodowej we Wrocławiu, dr nauk historycznych, pracownik Biura Badań Historycznych IPN we Wrocławiu. Badał miedzy innymi historie Polaków ratujących Żydów – Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata na Podkarpaciu i w Małopolsce.
Spotkanie, jak zwykle, poprowadzi redaktor Rafał Dudkiewicz z Radia24.
Mała migawka ze wczorajszego spotkania pt.: „Polacy ratujący Żydów – Rodzina Ulmów”, czyli wspólne zdjęcie organizatorów oraz prelegentów.
Na zdjęciu od prawej strony:
– Mieczysław Podsiadło Koordynator RODM Szczecin
– Redaktor Rafał Dudkiewicz – PolskieRadio24.pl
– Ks. dr hab. prof. US Sławomir Bukalski – Wydział Teologiczny Uniwersytetu SzczecińskiegoUniwersytet Szczeciński
– dr Michał Siekierka – Instytut Pamięci Narodowej we Wrocławiu
– Radosław Adamski – RODM Szczecin
Dodatkowo w debacie zdalnie wziął udział dr Tomasz Domański – Instytut Pamięci Narodowej Delegatura w Kielcach
Wydarzenie zostało zorganizowane we współpracy z Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Szczecinie